Na chirurgu onkologu spoczywa ogromy obowiązek dość kompleksowej opieki nad pacjentem: posiadania nie tylko umiejętności chirurgicznych, ale także wiedzy dotyczącej biologii choroby nowotworowej – mówi dr hab. Wojciech M. Wysocki, Prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Kierownik Kliniki Chirurgii Onkologicznej w Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Krakowie, redaktor merytoryczny serwisu „Archipelag Onkologia”.
Biorąc pod uwagę fakt, że ok. 80% pacjentów onkologicznych jest kwalifikowanych do leczenia chirurgicznego, chirurdzy onkolodzy mają i będą mieli ręce pełne roboty. Co istotne, pacjenci onkologiczni oczekują od chirurga operującego, że będzie on posiadał pełną wiedzę nie tylko w zakresie chirurgii narządu, ale także charakterystyki choroby onkologicznej oraz że będzie posiadał wiedzę na temat najnowszych metod leczenia oraz kompetencje, aby te metody zastosować. Na chirurgu onkologu spoczywa więc ogromy obowiązek dość kompleksowej opieki nad pacjentem – posiadania nie tylko umiejętności chirurgicznych, ale także wiedzy dot. biologii choroby nowotworowej.
Można powiedzieć, że chirurgia onkologiczna wyróżnia się wśród wszystkich specjalizacji chirurgicznych w zakresie wiedzy i doświadczenia lekarza w postępowaniu z chorymi na nowotwory.
Zdecydowanie tak. Chirurg onkolog to chirurg, który zdobył szczególne umiejętności i wiedzę na temat nowotworów złośliwych oraz związał swoją karierę zawodową z ratowaniem życia pacjentów z nowotworami. Posiada więc wiedzę, która obejmuje wszystkie aspekty choroby nowotworowej, w tym profilaktykę, diagnostykę, leczenie, rehabilitację i kompleksowy nadzór nad procesem terapeutycznym. W chirurgii onkologicznej nadal kluczowe są umiejętność chirurgiczne, jednak silnym i wyróżniającym elementem jest specjalistyczna wiedza dot. nowotworów potrzebna w radzeniu sobie ze wszystkimi aspektami zarządzania chorobą w sposób wielospecjalistyczny.
Jak specjalizacja z chirurgii onkologicznej zabezpiecza te umiejętności i wiedzę?
Specjalizacja z chirurgii onkologicznej jest specjalizacją prawdziwie wielodyscyplinarną. W programie specjalizacji znajdują się bloki m.in. poświęcone onkologii klinicznej oraz radioterapii onkologicznej – a więc dwóm pozostałym specjalnościom onkologicznym. Rezydenci poznają charakter i dynamikę choroby związane z jej wieloletnim przebiegiem oraz biologiczne podstawy rozprzestrzeniania się nowotworu na różne układy narządów, a także najnowsze metody leczenia (w tym immunoterapię, leczenie ukierunkowane molekularnie, nowoczesne techniki napromieniania itp.). Nie wyobrażam sobie chirurga zajmującego się leczeniem pacjentów z chorobą nowotworową bez znajomości zasad leczenia skojarzonego, reguł radioterapii czy leczenia ukierunkowanego molekularnie oraz bez znajomości postępowania chirurgicznego z regionalnymi węzłami chłonnymi, i tego właśnie nauczamy w czasie wieloletniego szkolenia w chirurgii onkologicznej. Aktualnie obowiązujący program specjalizacji, opracowany w 2013 roku przez zespół ekspertów reprezentujących różne dziedziny onkologii, odzwierciedla ten pogląd.
Dlaczego wiedza o onkologii jest tak niezbędna chirurgowi onkologowi?
Postęp w diagnostyce i terapii nowotworów oraz rosnące oczekiwania pacjentów co do wiedzy i umiejętności specjalistów w dziedzinie onkologii jak w soczewce zbierają się w codziennej profesji chirurga onkologa. Tej presji poddają się systemy ochrony zdrowia na całym świcie i tworzą opiekę opartą na potrzebach i wartościach pacjentów. Priorytetem jest efektywności i jakość leczenia, rozumiane jako całkowity okres przeżycia chorego, brak powikłań, stosowanie optymalnych narzędzi i metod leczenia oraz sprawny i skoordynowany proces przepływu pacjenta w systemie.
Chirurdzy onkolodzy dzięki właściwej specjalizacji i szerokiej, wielopłaszczyznowej wiedzy nt. nowotworów posiadają niezbędne kwalifikacje do koordynowania wielospecjalistycznej opieki nad pacjentami onkologicznymi. Ma to szczególne znaczenie w związku ze wspominaną przez mnie wcześniej specyfiką rozwoju nowotworów, czyli rozsiewaniem do różnych układów.
Chirurdzy onkolodzy odgrywają centralną rolę w leczeniu pacjenta, lecz także blisko współpracują z onkologami klinicznymi, patomorfologami, radioterapeutami oraz specjalistami innych kluczowych dziedzin medycznych niezbędnych do stworzenia strategii terapeutycznej dla indywidualnego pacjenta. Chirurgia onkologiczna zajmuje podstawowe miejsce w leczeniu nowotworów i wydaje się, że jest najbardziej „wielospecjalistyczną” w rutynowej codziennej praktyce lekarskiej specjalnością zabiegową.
Prof. Wojciech Wysocki.
